Is-ddeddfau pysgota newydd yn dod i rym ar Afon Hafren yng Nghymru
![Man fly-fishing in a river Man fly-fishing in a river](https://cdn.cyfoethnaturiol.cymru/media/682075/angler-3.jpg?center=0.59366754617414252,0.44035087719298244&mode=crop&quality=80&width=770&height=450&rnd=131963538987700000)
Mae Cyfoeth Naturiol Cymru yn cyflwyno cyfyngiadau ar bysgota eog yn Afon Hafren yng Nghymru, mewn ymateb i’r gostyngiad yn stociau eogiaid ymfudol.
Mae'r niferoedd ar hyn o bryd ymhlith yr isaf a gofnodwyd erioed ac yn is na lefelau cynaliadwy.
Cafodd is-ddeddfau newydd eu cadarnhau gan y Gweinidog Materion Gwledig a Gogledd Cymru, a’r Trefnydd, Lesley Griffiths, yn dilyn cyfnod o ymgynghori.
Mae’r is-ddeddfau’n rhan o ymrwymiadau CNC i adfer stociau eogiaid a brithyllod môr Cymru, fel y nodir yn y Cynllun Gweithredu Eogiaid a Brithyllod y Môr.
Mae’r Is-ddeddfau hyn yn gyson â’r dull a fabwysiadwyd eisoes gan Asiantaeth yr Amgylchedd ac yn sicrhau bod eogiaid a brithyllod y môr (sewin) ar Afon Hafren yn derbyn yr un lefel gwarchodaeth yng Nghymru ag y maent yn Lloegr. Mae dull dalgylch integredig yn hanfodol er mwyn rheoli stociau pysgod ymfudol.
Daw'r is-ddeddfau newydd i rym ar 1 Mawrth 2022 a byddant yn eu lle am y 10 mlynedd nesaf. Bydd yr is-ddeddfau’n gwella’r siawns y bydd eogiaid a sewin yn goroesi ac yn cyrraedd eu ffrydiau silio, gan helpu i adfer y rhywogaethau eiconig hyn a’u cynaliadwyedd hirdymor.
Mae is-ddeddfau newydd Afon Hafren yn gofyn am y canlynol:
- Rhyddhau gorfodol pob eog a sewin sy'n cael ei ddal â gwialen a lein,
- Cyfyngiadau ar ddulliau pysgota genweirio er mwyn gwella'r modd y caiff eogiaid a ryddhawyd eu trin ynghyd â'u goroesiad, gan gynnwys:
- Gwahardd unrhyw bysgota abwyd mewn perthynas ag eogiaid a sewin
- Defnydd gorfodol o fachau heb adfach
- Cyfyngiadau ar y math o fachyn, y maint, a'u rhif
Dywedodd Ben Wilson, Prif Gynghorydd Pysgodfeydd Cyfoeth Naturiol Cymru:
“Rydym wedi ymrwymo i ddiogelu ein stociau eog gwerthfawr er mwyn i genedlaethau’r dyfodol eu mwynhau. Dyna pam mae ein ‘Cynllun Gweithredu’ yn ei gwneud yn ofynnol i ni gymryd ystod eang o gamau er mwyn cyfyngu ar y pwysau niferus sy’n effeithio ar ein stociau eog a sewin. Dim ond un o’r camau hynny yw is-ddeddfau i wella goroesiad pysgod.
“Mae gennym bryderon parhaus ynghylch nifer yr eogiaid a’r sewin sy’n dychwelyd i’n hafonydd. Yn syml, nid oes digon o bysgod llawndwf yn silio er mwyn cynnal stociau ar eu lefelau presennol neu i atal dirywiad pellach.
“Yn union fel y mae Afon Hafren yn afon eiconig, mae eogiaid a sewin yn bysgod eiconig a chredwn yn gryf fod yr is-ddeddfau newydd, ynghyd ag ystod o fesurau eraill megis mynd i’r afael â llygredd amaethyddol, gwella ansawdd dŵr a gwella cynefinoedd, yn hanfodol i ddyfodol eogiaid a sewin.
“Mae hefyd yn bwysig iawn ein bod yn darparu dull integredig dalgylch cyfan ar gyfer ein hafonydd ffiniol, ac rydym yn gweithio gydag Asiantaeth yr Amgylchedd i sicrhau ein bod yn gyson yn ein dull o reoli ein stociau pysgod.
“Rydym yn parhau i weithio gyda’r cymunedau pysgota, a phawb sydd â rhan yn ein hamgylcheddau afon er mwyn diogelu ein pysgod a’n pysgodfeydd fel y gall cenedlaethau’r dyfodol eu mwynhau. Bydd yr is-ddeddfau yn gam cadarnhaol i helpu cyflawni hyn.”
Yn ogystal ag is-ddeddfau Afon Hafren, mae CNC yn cyflwyno is-ddeddfau newydd i warchod eogiaid a sewin yn Afon Wysg ac Afon Gwy yng Nghymru.
Mae is-ddeddfau Afonydd Gwy ac Wysg yn gofyn am y canlynol:
Afon Gwy
- Dal a rhyddhau gorfodol pob eog a sewin
- Dyddiad diweddu diwygiedig ar gyfer tymor yr eog fel ei fod yn rhedeg o 3 Mawrth i 17 Hydref yn achos yr afon gyfan a'r llednentydd
Afon Wysg
- Pysgota ‘dal a rhyddhau’ pob eog yn orfodol
- Dal a rhyddhau pob sewin a ddaliwyd cyn 1 Mai yn orfodol
Bydd yr is-ddeddfau yn eu lle tan 2029, i gyd-fynd â diwedd is-ddeddfau ‘Cymru Gyfan’ ac ‘Afonydd Trawsffiniol’.