Camau gorfodi llygredd yn sicrhau £150,000 ar gyfer adfer afon Alun
Mae dau gwmni adeiladu wedi cytuno i dalu cyfanswm o £150,000 ar ôl digwyddiadau llygredd niferus yn Nant Singrett, llednant afon Alun yn Wrecsam.
Achosodd Bellway Homes Ltd ac Anwyl Construction Ltd, sy’n gyfrifol am ddatblygiadau tai Maes-y-rhedyn a Fern Meadow / Dôl Rhedyn, sawl digwyddiad llygredd silt rhwng 2022 a 2024 oherwydd diffyg rheolaethau effeithiol i atal dŵr mwdlyd rhag rhedeg oddi ar eu safleoedd a mynd i mewn i’r nant gerllaw.
Mae’r cwmnïau’n rhannu cyfrifoldeb am ddraen dŵr wyneb sy’n cysylltu’r safleoedd datblygu â’r nant. Er gwaethaf llythyr rhybuddio yn 2021, cadarnhawyd llygredd pellach ar o leiaf bum achlysur, gan effeithio ar tua 300 metr o Nant Singrett ac achosi afliwiad gweladwy yn afon Alun.
Mae gollwng dŵr siltiog heb drwydded yn drosedd o dan reoliadau trwyddedu amgylcheddol, a gall y deunydd achosi niwed hirdymor i bysgod a bywyd dyfrol, yn enwedig yn ystod y tymor silio.
Mae hefyd yn drosedd o dan Ddeddf Eogiaid a Physgodfeydd Dŵr Croyw 1975 i ollwng unrhyw sylwedd neu elifiant a allai niweidio pysgod, eu hwyau, eu mannau silio, neu eu ffynonellau bwyd. Mae’r drosedd hon yn galluogi Cyfoeth Naturiol Cymru (CNC) i gymhwyso sancsiynau sifil lle bo’n briodol.
Mae’r cwmnïau adeiladu bellach wedi cyfaddef cyfrifoldeb ac wedi cynnig ymgymeriadau gorfodi ffurfiol – sancsiwn sifil sy’n caniatáu i gwmnïau wneud cyfraniad ariannol at adfer amgylcheddol mewn perthynas â throseddau penodol.
Cynigiodd Bellway Homes Ltd £100,000, a thalodd Anwyl Construction Ltd £50,000, gyda’r rhan fwyaf o’r arian yn mynd i Ymddiriedolaeth Dyfrdwy Cymru a Groundwork i gyflawni gwelliannau i afonydd a chynefinoedd yn yr ardal leol. Bydd cyfran hefyd yn cefnogi ymgysylltu amgylcheddol trwy fenter ysgol leol. Talodd y cwmnïau £5,060 ychwanegol hefyd i dalu am adferiad costau gorfodi CNC.
Dywedodd Chiara Caserotti, Uwch-swyddog Amgylcheddol yn Cyfoeth Naturiol Cymru:
“Ni ddylai’r digwyddiadau llygredd dro ar ôl tro hyn fod wedi digwydd – yn enwedig ar ôl i rybuddion cynharach gael eu cyhoeddi. Gall llygredd silt ymddangos yn ddiniwed, ond gall achosi niwed gwirioneddol i gynefinoedd a rhywogaethau afonydd, yn enwedig yn ystod tymor silio pysgod.
“Drwy dderbyn yr ymrwymiadau gorfodi hyn, mae’r cwmnïau wedi cydnabod eu methiannau, wedi ymrwymo i wella eu harferion, ac wedi sicrhau bod yr arian yn mynd yn ôl yn uniongyrchol i adfer yr afon a chefnogi’r amgylchedd lleol.
“Mae’r canlyniad hwn yn anfon neges glir: rhaid i gwmnïau adeiladu gymryd eu cyfrifoldebau amgylcheddol o ddifrif. Mae atal bob amser yn well na gwella, ac mae rhoi’r mesurau cywir ar waith o’r cychwyn cyntaf yn helpu i amddiffyn ein hafonydd ac yn osgoi camau gorfodi fel hyn.”
Mae CNC yn diolch i’r trigolion lleol a Chymdeithas Pysgota Alun, a adroddodd am ddigwyddiadau, gan helpu i sicrhau bod camau gweithredu wedi’u cymryd.
Os oes angen i chi roi gwybod am ddigwyddiad amgylcheddol neu lygredd, cysylltwch â chanolfan gyfathrebu digwyddiadau 24/7 CNC drwy’r ffurflen rhoi gwybod am ddigwyddiad ar-lein. Gallwch hefyd gysylltu ag CNC unrhyw awr o’r dydd a’r nos ar 0300 065 3000.